Jak wygląda diagnoza ADOS-2?
Proces diagnozy autyzmu to wieloetapowa i uważna obserwacja dziecka, której celem jest zrozumienie jego funkcjonowania w różnych obszarach: społecznym, komunikacyjnym, poznawczym i zabawowym. Opieram się na rzetelnych i sprawdzonych narzędziach diagnostycznych, w tym przede wszystkim na standaryzowanym protokole ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule, wersja 2).
ADOS-2 to narzędzie obserwacyjne uznawane za „złoty standard” w diagnozie zaburzeń ze spektrum autyzmu. Umożliwia ono trafną ocenę zachowań, które mogą wskazywać na spektrum, takich jak:
- trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktu wzrokowego,
- brak lub ograniczone umiejętności komunikacji niewerbalnej i werbalnej,
- stereotypowe wzorce zachowań,
- ograniczone zainteresowania lub sztywność w działaniu.
Diagnoza przebiega w spokojnej, przyjaznej atmosferze i jest dostosowana do wieku oraz możliwości dziecka. W przypadku najmłodszych dzieci (0–4 lata) szczególny nacisk kładę na wczesne wykrywanie trudności rozwojowych, ponieważ szybka interwencja może znacząco wpłynąć na dalszy rozwój dziecka.
Oferta diagnostyczna
Oferta diagnostyczna skierowana jest do rodziców dzieci, u których pojawiają się niepokojące sygnały rozwojowe. W ramach procesu diagnostycznego proponuję:
- Kompleksową ocenę funkcjonowania dziecka, obejmującą wywiad z rodzicami, obserwację kliniczną oraz standaryzowane narzędzia (w tym ADOS-2).
- Indywidualne podejście do każdego dziecka – diagnoza prowadzona jest z uwzględnieniem jego możliwości, temperamentu i stylu komunikowania się.
- Szczegółową informację zwrotną dla rodziców – po zakończeniu diagnozy omawiamy wyniki oraz proponujemy dalsze kroki, w tym wskazania terapeutyczne, jeśli są potrzebne.
- Dodatkowe konsultacje i wczesne wsparcie terapeutyczne – oferujemy także zajęcia terapeutyczne, które pomagają wspierać rozwój dziecka, szczególnie w zakresie komunikacji, relacji społecznych i zabawy.
Kiedy warto zgłosić się na diagnozę?
Warto rozważyć diagnozę autyzmu, jeśli obserwujesz u swojego dziecka zachowania, które mogą wskazywać na trudności w rozwoju społecznym lub komunikacyjnym. Do najczęstszych powodów zgłoszenia należą:
- brak kontaktu wzrokowego lub rzadkie reagowanie na imię,
- opóźniony rozwój mowy lub brak mowy,
- ograniczone gesty (np. brak wskazywania, brak machania „pa-pa”),
- niechęć do wspólnej zabawy z rówieśnikami lub dorosłymi,
- nietypowe sposoby zabawy przedmiotami (np. kręcenie, układanie w rzędy),
- silne przywiązanie do rutyn i trudność w akceptowaniu zmian,
- nadwrażliwość lub obojętność na bodźce (np. dźwięki, dotyk, światło).
Im wcześniej zostanie postawiona trafna diagnoza, tym wcześniej można rozpocząć skuteczne działania terapeutyczne. Wczesne wsparcie rozwojowe daje dziecku szansę na lepsze funkcjonowanie i pełniejsze uczestnictwo w życiu społecznym.
Diagnoza procesów Integracji Sensorycznej
Diagnoza integracji sensorycznej polega na dokładnym zbadaniu, w jaki sposób dziecko odbiera, przetwarza i reaguje na bodźce zmysłowe. Proces obejmuje wywiad z rodzicami lub opiekunami, obserwację dziecka podczas swobodnej i kierowanej zabawy, a u dzieci powyżej 4. roku życia także specjalistyczne testy i kwestionariusze. W razie potrzeby włączane są również badania neuropsychologiczne i neurologiczne. Pełna diagnoza trwa zwykle od 2 do 4 spotkań (180–240 minut łącznie) i kończy się wydaniem pisemnej opinii. Diagnozę integracji sensorycznej możemy wykonać od 2. roku życia.
Kiedy warto udać się do specjalisty?
Do specjalisty warto zgłosić się, gdy dziecko przejawia trudności w codziennym funkcjonowaniu – ma problemy z koncentracją, snem, równowagą, nauką lub jedzeniem, a także gdy jego zachowania znacząco odbiegają od rówieśników. Wczesna diagnoza pozwala nie tylko zrozumieć przyczyny obserwowanych trudności, ale również dobrać odpowiednią terapię, która ułatwi dziecku rozwój i poprawi komfort życia całej rodziny.
Zachowania mogące wskazywać na trudności z integracją sensoryczną
U dzieci starszych:
- częste potykanie się, trudności z równowagą i koordynacją ruchów,
- nadmierna ruchliwość lub przeciwnie – szybka męczliwość,
- problemy z koncentracją, nauką czytania i pisania,
- impulsywność, nadwrażliwość emocjonalna, wybuchy złości bez wyraźnej przyczyny,
- unikanie lub nadmierne poszukiwanie kontaktu fizycznego, huśtawek, karuzeli,
- nietolerancja wobec czynności higienicznych (mycie głowy, obcinanie paznokci, kąpiel),
- trudności z planowaniem ruchu i wykonywaniem nowych czynności,
- problemy z jedzeniem, ubieraniem się, korzystaniem z przedmiotów codziennego użytku,
- nadmierna wrażliwość na dźwięki, światło czy faktury materiałów.
U małych dzieci:
- nadmierna płaczliwość, trudności z zasypianiem i częste wybudzanie w nocy,
- niechęć do bycia na rękach lub przytulania,
- nadwrażliwość na światło i dźwięki,
- płacz podczas kąpieli, niechęć do jazdy samochodem,
- problemy z jedzeniem, niechęć do dotykania piasku, trawy czy innych faktur,
- brak koncentracji i trudność w zabawie jedną zabawką,
- unikanie kontaktu wzrokowego, trudności w samodzielnej organizacji prostej zabawy.
Pamiętaj: nie każde zachowanie oznacza zaburzenia integracji sensorycznej. Jednak jeśli obserwujesz u dziecka kilka z wymienionych objawów, warto skonsultować się ze specjalistą, aby uzyskać pełną diagnozę i – w razie potrzeby – rozpocząć terapię.